කාන්තාවන් සවිබලගැන්වීම පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත (Women’s Empowerment Bill) සංශෝධන සහිතව ඊයේ පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත විය. කාන්තා, ළමා කටයුතු සහ සමාජ සවිබලගැන්වීම් අමාත්‍යවරයා ලෙස ජනාධිපතිවරයාත්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියන්ගේ කණ්ඩායමත් එක්ව 2022 දෙසැම්බර් මාසයේදී කෙටුම්පත් කරන ලද ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත (Gender Equality Bill) සහ කාන්තාවන් සවිබලගැන්වීම පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත පිළිබඳව ශ්‍රී ලාංකීය කාන්තාවන්ගේ අවධානය යොමු වූයේ ඉතා අවම වශයෙනි. විදෙස් මාධ්‍ය මේ කෙරෙහි දැක්වූ දැඩි උනන්දුව ශ්‍රී ලංකාවේ මාධ්‍ය ආයතනවලට නොතිබූ බව ද මෙහිදී සඳහන් කළ යුතුය.
මේ පිළිබඳව ජනාධිපතිවරයා දැක්වූ ඉහළ උනන්දුව සහ කැපවීම, කිසිදු කාන්තා දේශපාලන නියෝජිතවරියකට, කාන්තා සංවිධානයකට, ස්ත්‍රීවාදිනියකට හෝ කාන්තා ක්‍රියාකාරිනියකට නොතිබුණේ ඇයි?
කාන්තා දිනය වැනි විශේෂ අවස්ථාවන්හි කාන්තා හිංසනය, කාන්තා අයිතිවාසිකම් සහ කාන්තාවන්ට සමාජයේ තිබෙන දෙවැනි තැන පිළිබඳව වේදිකා මත වැළපෙන, වීදි බැස සටන් පාඨ කියමින් පෙළපාලි යන කාන්තාවන් ඔවුන්ගේ දුක් ගැනවිලි සහ දීර්ඝ කාලීන නොසලකා හැරීම්වලට සෘජුවම ආමන්ත්‍රණය කළ හැකි පනතක් ගෙන එන විට මුනිවත රකින්නේ ඇයි?
ඒ පිළිබඳව ඇති නොදැනුවත්කම හේතුවෙන් ද? එසේ නැතිනම් තමා සමාජය ඉදිරියේ කාන්තාවන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බවට පෙන්වාගෙන සිටින ව්‍යාජ ප්‍රතිරූපය හේතුවෙන් ද? එසේත් නැතිනම් මෙතරම් කාලයක් කාන්තාවන් පිළිබඳව සමාජ ක්‍රියාකාරකම්වල නියැලුනත් මෙවැනි පනතක් ගෙන ඒම වෙනුවෙන් මැදිහත් වීමට ජනාධිපතිවරයාට පෙර තමාට නොහැකි වූ බැවින් ද?
කෙසේ වුව ද, 2024 ජුනි 18 වැනි දින පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රකාශයක් කරමින් ජනාධිපතිවරයා පැවසුවේ, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලක් විසින් ලබා දී ඇති තීන්දුව විකෘතිසහගත බවයි.
එබැවින් එම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව විමර්ශනය කිරීමට පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවක් පත් කරන බව ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කළේය. මෙසේ කරන්නේ එම තීන්දුව මඟින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ හතරවැනි වගන්තියෙන් පාර්ලිමේන්තුවට පැවරී ඇති ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳ බලය උල්ලංඝනය වී තිබෙන බැවින් යයි ජනාධිපතිවරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.
ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත සමලිංගිකත්වය සහ සමලිංගික විවාහයන් අපරාධ ලෙස නොපිළිගැනීමේ නීතිමය පූර්වාදර්ශයක් සපයන බවට තර්ක කරයි.
මෙම පනත් කෙටුම්පතේ ඇති ලිංගිකත්වය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ අදහස් බෞද්ධයන් බහුතරයක් සිටින ශ්‍රී ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික වටිනාකම් යටපත් කරන බව ද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවේ දක්වා ඇත. මෙය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් හෝ අපගේ සංස්කෘතියෙන් බලාපොරොත්තු නොවන දෙයක් බව විනිසුරුවරුන්ගේ අදහසයි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත මඟින් ලිංගික හෝ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය අනන්‍යතා නොසලකා සියල්ලන්ට සමාන අවස්ථා ලබා දීමට අරමුණු කරන බවයි.
ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කළේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මෙම තීන්දුව පාර්ලිමේන්තුවට කිසිසේත් පිළිගත නොහැකි බවයි. එබැවින් එම තීන්දුව අභිභවා, පනත සම්මත කර ගැනීමට පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවක් පත් කළ යුතු බවත්, අත්තනෝමතික නීති ඉවත් කිරීමට පාර්ලිමේන්තුවට නීතිමය පූර්වාදර්ශ ඇති බවත් ඔහු අවධාරණය කළේය.
අධිකරණයේ පූර්ව ප්‍රගතිශීලී තීරණ අධිකරණය විසින්ම යටපත් කිරීම ජනාධිපතිවරයා හැඳින්වූයේ, judicial cannibalism (අධිකරණමය මිනී මස් කෑමක්) යනුවෙනි. “මෙය දේශපාලන කාරණයක්. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට කිසි ලෙසකින් මේ පිළිබඳව තීන්දුවක් දෙන්න බැහැ. එහෙම වුණොත් ඔවුන් බල සීමාව උල්ලංඝනය කරමින් අපේ ක්ෂේත්‍රයට එනවා,” යයි ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවේදී පැවසීය.
පූර්ව නඩු තීන්දු සහ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ කොටස් උපුටා දක්වමින්, සහ පස්වැනි තිරසර සංවර්ධන ඉලක්කය මෙන්ම 2011 සිට පැවති කාන්තාවන් සවිබලගැන්වීම සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ ජාතික ප්‍රතිපත්තිය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින්, සිදු කරන ලද සිය ප්‍රකාශය මඟින් ජනාධිපතිවරයා උත්සාහ කළේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තමාගේම පූර්වාදර්ශ අභිභවා ගොස් ඇති බව පෙන්වා දීමටයි. ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත මඟින් ශ්‍රී ලංකාවේ විවාහ නීතිය වෙනස් නොවන බවත්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නවවැනි වගන්තිය මඟින් බුද්ධාගමට ලබාදී ඇති ප්‍රමුඛස්ථානය වෙනස් නොවන බවත් ජනාධිපතිවරයා අවධාරණය කළේය.
“ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පනත් කෙටුම්පත් පිළිබඳ තීන්දු දීමට හැකියාවක් නැහැ. ඔවුන්ට හැකියාව ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුවට උපදෙස් ලබා දීමට පමණයි. එබැවින් පාර්ලිමේන්තුව තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කරගත යුතුයි.” ජනාධිපතිවරයාගේ මෙම අදහස් මත පදනම්ව ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත ද පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වීම අත්‍යවශ්‍යය. එමෙන්ම මේ පිළිබඳව සමාජයේ පුළුල් කතිකාවක් ද නිර්මාණය විය යුතුය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 12 වැනි වගන්තියෙන් දක්වා ඇති සර්ව සාධාරණත්වයේ අයිතිවාසිකම මඟින් ස්ත්‍රී පුරුෂ භේදය මත වෙනස්කොට සැලකීම නොවිය යුත්තක් බව දැක්වුව ද, සමාජයේ කාන්තාවන්ට ඇත්තේ දෙවැනි ස්ථානය බවත්, පුරුෂ මූලික ප්‍රතිපත්තිවල දැඩි ග්‍රහණයෙන් කාන්තාවන්ට දිගින් දිගටම පීඩා විඳීමට සිදුවන බවත් අප සියලු දෙනාම අත්දැකීමෙන් දන්නා ප්‍රායෝගික කාරණයකි. එසේ වුවත්, කාන්තා ගැටලු ආමන්ත්‍රණය කිරීමට කාන්තාවන්ටම සුවිශේෂ වූ නීති කිසිවක් මීට පෙර ශ්‍රී ලංකාවේ තිබී නැත. එබැවින් කාන්තාවන් වෙනුවෙන්ම ගෙන ආ පනතක් කෙරෙහි කවුරුන් නැතත් කාන්තාවන් උනන්දු විය යුතු නොවේ ද?
කාන්තාවන් සවිබලගැන්වීමට පහසුකම් සැපයීම පිණිස කාන්තාවන් සඳහා ජාතික කොමිසමක් පිහිටුවීම, ඒ හරහා මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම, තීරණ ගැනීම සඳහා සහභාගි වීමේ සම අයිතිය, වෙනස්කොට සැලකීම පිළිබඳ ගැටලු ආමන්ත්‍රණය කිරීම, රජයේ කාර්යාල සේවා, සෞඛ්‍ය පහුසකම්, අධ්‍යාපනය, රැකියා අවස්ථා, වෘත්තීය පුහුණුව සඳහා සම අවස්ථා, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වයට එරෙහි ආකල්ප සහ භාවිතයන් හඳුනා ගැනීම, ජාතික සහ ජාත්‍යන්තර පාර්ශ්වකරුවන් සමඟ සහයෝගීතාවය වර්ධනය කිරීම සහ ජාතික ප්‍රතිපත්තියේ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ ඇති ප්‍රතිපාදන කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම ආදිය ඇතුළත් පුළුල් ක්ෂේත්‍රයක් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ කෙටුම්පතෙන් සහ කාන්තාවන් සවිබල ගැන්වීම පිළිබඳ පනතෙන් ආවරණය වේ.
පාර්ලිමේන්තුවේ කාන්තා මන්ත්‍රීවරියන් පක්ෂ භේදයකින් තොරව දායකත්වය සපයා කෙටුම්පත් කළ මෙම පනත් වෙනුවෙන් පසුව ඇතැමෙකු පෙනී නොසිටි බවත්, මෙම පනත් හදිසියේ සම්මත කරගැනීමට තැත් කරන බව කියමින් විවේචනයට ලක් කළ බවත් දක්නට ලැබුණි.
මින් අදහස් වන්නේ, කාන්තා අයිතිවාසිකම්වලට වඩා ඉදිරි මැතිවරණ ජය ගැනීම සඳහා වූ ඔවුන්ගේ දේශපාලන ඉලක්ක ඉදිරියට පැමිණ ඇති බව ද?
ශ්‍රී ලංකාවේ කාන්තාවන් සිය කැමැත්තෙන්ම සමාජයේ දෙවැනි තැන ගෙන, සදාකල් තමාට වෙනස්කොට සැලකීම පිළිබඳව කාන්තා දිනවලදී නාට්‍යානුසාරයෙන් රඟ දක්වා, අඬා වැළපී ඉන් සෑහීමට පත් වනු ඇතැයි අපට සිතීමට සිදුවන්නේ මෙම පනත් පිළිබඳව ඇති ඇල්මැරුණු සමාජ ප්‍රතිචාර කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන විටයි.
ඇතැම් දේශපාලන පක්ෂ විසින් මැතිවරණ සමයේදී ගෙන එන ජනප්‍රිය ව්‍යාපෘති පසුපස කිසිදු විචාර බුද්ධියකින් තොරව ගමන් කරන කාන්තාවන්ට සැමදා ඔවුන්ගේ දුක විකිණීමට සිදුවීම අහඹුවක් නොවේ. එසේ නොකළොත් එම දේශපාලන පක්ෂවලට සිය පැවැත්ම අහිමි වනු ඇත; දිවා රෑ දකින බල සිහින බොඳවී යනු ඇත. කාන්තාවන් මෙම යථාර්ථය තේරුම් ගන්නේ කවදා ද?
නව පනත් හරහා කාන්තාවන් සඳහා පිහිටුවන ජාතික කොමිසමෙන් ඔවුන් සවිබලගැන්වෙන ආකාරය පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාවේ 52% කට ආසන්න කාන්තා ජනගහනයට අවබෝධ කර දිය යුතුය; ඔවුන් ඒ සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කළ යුතුය. ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ පළමු වතාවට කාන්තා අයිතිවාසිකම් සුරැකීම වෙනුවෙන් පාර්ලිමේන්තුවට ගෙන ආ පනත් කෙටුම්පතකට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මෙතරම් විරෝධය පළ කළේ මන් ද, යන්න වෙනම අධ්‍යයනය කළ යුතු මාතෘකාවකි. ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ කාන්තාවන් අයිතීන් ඉල්ලා උසාවි නොයන බැවින් ඔවුන්ට විශේෂ පනතක් අනවශ්‍ය යයි අධිකරණ විනිසුරුවරුන් කල්පනා කළා විය හැකිය.
කෙසේ නමුත් කාන්තාවන්ගේ සුබසිද්ධිය වෙනුවෙන්, ඔවුන්ගේ සමාජ තත්ත්වය ඉහළ නැංවීම වෙනුවෙන් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවීය සමානත්වය පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත සහ කාන්තාවන් සවිබලගැන්වීම පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීමට කැප වූ ජනාධිපතිවරයාට මම මගේ ගෞරවණීය ස්තුතිය පළ කරමි.
ආචාර්ය ඉන්දි අකුරුගොඩ
අධ්‍යයනාංශ ප්‍රධාන
රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයනාංශය
රුහුණ විශ්වවිද්‍යාලය
21-06-2024